Biên soạn từ điển đối dịch trước nguy cơ mai một các ngôn ngữ ở Việt Nam

Các tác giả

  • Tạ Văn Thông a Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam

DOI:

https://doi.org/10.51453/2354-1431/2018/214

Từ khóa:

Từ điển; từ vựng học; ngôn ngữ dân tộc thiểu số; ngôn ngữ có nguy cơ mai một

Tóm tắt

Nhiều dân tộc thiểu số ở Việt Nam hiện nay đang đứng trước nguy cơ mai một ngôn ngữ đồng thời thất lạc các hình thái văn hóa được lưu giữ và phát triển bằng tiếng mẹ đẻ của mình. Biên soạn các từ điển được xem là một trong những biện pháp giúp ngôn ngữ trên dừng lại trước nguy cơ này. Từ điển đối dịch là loại từ điển giải thích những đơn vị từ ngữ (đầu mục) của một ngôn ngữ, bằng ngôn ngữ thứ hai, nghĩa là bằng cách dịch cái này ra cái kia. Bài viết này có nhiệm vụ: Từ lí thuyết và thực tế biên soạn từ điển đối dịch (TĐĐD, còn gọi là “từ điển đối chiếu”; hoặc “từ điển hai thứ tiếng”, “từ điển song ngữ” - căn cứ vào dạng thường gặp của loại từ điển này), xác định những yêu cầu đặt ra và phương hướng giải quyết trong việc biên soạn các từ điển Việt - dân tộc thiểu số và dân tộc thiểu số - Việt. Đó là: Các loại từ điển đối dịch cần có ở Việt Nam; chữ viết; chọn tiếng địa phương; xác lập bảng đầu mục: dung lượng, những loại đơn vị ngôn ngữ, nguồn thu thập từ ngữ. Ngoài ra: đối dịch trong từ điển như thế nào.

Tải xuống

Dữ liệu tải xuống chưa có sẵn.

Tài liệu tham khảo

1. Atkin B.T.Sue and Michel Rudell (2008), The Oxford Guide to Practical Lexicography, Oxford University Press.

2. Colin Baker, 2008, Những cơ sở của giáo dục song ngữ và vấn đề song ngữ , Nxb Đại học quốc gia TP. Hồ Chí Minh, TP. Hồ Chí Minh.

3. Nguyễn Hữu Hoành (2010), Một số nhận xét bước đầu về từ điển Việt - Dân tộc, Tr. "Từ điển học & Bách khoa thư", s. 3(11).

4. Đặng Chấn Liêu (1997), Vài kinh nghiệm làm từ điển hai thứ tiếng, "Ngôn ngữ", s. 3.

5. Vũ Lộc (2010), Những vấn đề của từ điển hai thứ tiếng Nga - Việt , "Từ điển học & Bách khoa thư", s.5(7).

6. Hartmann R. R. K.and Gregory James (1998), Dictionary of Lexicography, Routledge London and New York.

7. Hoàng Tuệ...,1984, Ngôn ngữ các DTTSViệt Nam và chính sách ngôn ngữ, Nxb Khoa học xã hội, H.

8. Lê Khả Kế (1997), Một vài suy nghĩ về từ điển song ngữ, Tr. "Một số vấn đề Từ điển học", NXB Khoa học xã hội, H.

9. Kimmo Kosonen, 2004, Vai trò của ngôn ngữ trong học tập: nghiên cứu quốc tế nói về vấn đề này như thế nào? Tr. Kỉ yếu Hội nghị quốc gia: Chính sách, chiến lược sử dụng và dạy học tiếng dân tộc, tiếng Việt cho các DTTS, H.

10. Nguyễn Văn Lợi (2009), Dân tộc thiểu số, thông tin tri thức và tạp chí "Từ điển học & Bách khoa thư", "Từ điển học & Bách khoa thư", s. 1.

11. Nguyễn Văn Lợi (2012), Công trình tra cứu về ngôn ngữ và vấn đề bảo tồn ngôn ngữ có nguy cơ tiêu vong, "Từ điển học & Bách khoa thư", s. 2(16).

12. Nguyễn Tuyết Minh (2010), Một số vấn đề lí luận chung về từ điển học và từ điển song ngữ, Tr. "Một số vấn đề cơ bản về lí luận và phương pháp luận của thế giới và Việt Nam về biên soạn các loại từ điển" (đề tài cấp Bộ Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam, 2009).

13, Nguyễn Tuyết Minh (2011), Tính đối chiếu của từ điển song ngữ, Tr. Kỉ yếu Hội thảo Ngữ học toàn quốc, Hội NNH VN- Trường ĐHNN, ĐH Đà Nẵng.

14 .Tạ Văn Thông,1993, Mối quan hệ giữa chữ và tiếng các DTTSvới chữ và tiếng Việt, Tr: Những vấn đề chính sách ngôn ngữ ở Việt Nam, NXB Khoa học xã hội, H.

15. Hồ Hải Thụy (2009), Từ điển và Từ điển học ngày nay, "Từ điển học & Bách khoa thư", s. 2.

16. Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc UNESCO Băng Cốc, 2007, Tài liệu hướng dẫn Phát triển Chương trình Xóa mù chữ và Giáo dục cho người lớn tại cộng đồng ngôn ngữ thiểu số, NXB Giao thông Vận tải, H.

17. Viện Ngôn ngữ học, 1993, Những vấn đề chính sách ngôn ngữ ở Việt Nam, Nxb Khoa học xã hội, H.

18. Viện Ngôn ngữ học, 2002, Cảnh huống và chính sách ngôn ngữ ở Việt Nam, Nxb Khoa học xã hội, H.

19. Zgusta L. (1971), Giáo trình từ điển học, Prague and the Hague (bản dịch của Viện Ngôn ngữ học).

Tải xuống

Đã Xuất bản

2021-04-06

Cách trích dẫn

Tạ, V. T. (2021). Biên soạn từ điển đối dịch trước nguy cơ mai một các ngôn ngữ ở Việt Nam . TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC TÂN TRÀO, 4(10), 46–54. https://doi.org/10.51453/2354-1431/2018/214

Số

Chuyên mục

Khoa học Xã hội và Nhân văn